จากการขุดพบแหล่งเตาเผาอินทขีลคือการค้นพบครั้งสำคัญในด้านวิชาการต่อวงการโบราณคดี ที่นี่จึงเป็นแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ล้านนาที่ไม่ควรพลาด และด้วยความที่แหล่งผลิตถ้วยชามในอดีตแห่งนี้ มีความสมบูรณ์ทั้งเตาเผา และตัวอย่างเศษถ้วยชามที่มีมากถึง 4 แห่ง และยังไม่เคยพบความสมบูรณ์ จากแหล่งโบราณคดีใดในภาคเหนือเท่านี้มาก่อนเลย คงไม่มีสถานที่ใดอีกแล้วที่จะทำให้คุณได้เรียนรู้ การทำเครื่องปั้นดินเผาแบบโบราณได้อย่างเต็มอิ่ม แหล่งเตาเผาอินทขิลนั้นมีประวัติศาสตร์ความเป็นมา ที่ยาวนานหลายร้อยปี ในสมัยก่อนบริเวณนี้เป็นชุมชนโบราณที่ก่อตั้งมาตั้งแต่สมัยอาณาจักรล้านนาในช่วง พ.ศ. 1801 ถึง พ.ศ. 1854 และการขุดค้นพบแหล่งเตาเผาอินทขิลนั้นยังเป็นการยืนยันว่า “ทุ่งพันแอกพันเฝือเมืองแกน” ที่มีมาตั้งแต่สมัยพญามังราย ( พ.ศ. 1801-1854) นั้น มีอยู่จริงตามประวัติศาสตร์ล้านนา นอกจากนี้ยังมีการสันนิษฐานอีกว่าบริเวณบ้านสันป่าตองน่าจะเคยเป็นแหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผา แหล่งใหญ่ของล้านนาที่มีอายุระหว่าง 500-600 ปี และคาดว่าแหล่งเตาเผานี้ถูกสร้างและใช้งานในราวปี พ.ศ. 1950-2000 เพราะถ้วยชามที่ถูกค้นพบนั้น ส่วนใหญ่เป็นเครื่องถ้วยชามเนื้อแกร่ง เคลือบสีเขียวอ่อน เซลาดอน หรือ ศิลาดล และชนิดเคลือบสีน้ำตาล โดยใช้ดินสีขาวคุณภาพเยี่ยมเทียบได้กับเครื่องถ้วยชามสังคโลกของศรีสัชนาลัย และเครื่องถ้วยชามที่ผลิตจากเตาพาน จังหวัดเชียงรายเลยทีเดียว ที่สำคัญยังพบชิ้นส่วนภาชนะดินดิบที่ปั้นจากดินสีขาว ซึ่งยังไม่เคยพบในแหล่งเตาโบราณที่ใดมาก่อนในประเทศไทย ที่ตั้ง : ตั้งอยู่ที่หมู่ 11 บ้านสันป่าตอง ตำบลอินทขิล อำเภอแม่แตง เปิดให้เข้าชมทุกวัน เวลา 08.00-16.00 น. สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0 5385 7360 ต่อ17
